پمپ دنده ای هیدرولیک چیست؟

پمپ دنده‌ ای هیدرولیک (به انگلیسی gear hydraulic pump) نوعی پمپ جابجایی مثبت است که با چرخ دنده‌هایی که در هم قفل شده‌اند همواره حجم ثابتی از سیالات را با عمل پمپاژ دورانی و به صورت مکانیکی جابجا می‌کند. پمپ دنده ای جریانی از سیالات را با کمترین تکانه و لرزش نسبت به سرعت چرخ دنده‌های در حال چرخش پمپ به حرکت در می آورد.

طرز کار انواع پمپ دنده ای هیدرولیک

پمپ دنده ای از عمل چرخش چرخ دنده‌ها برای جابجایی سیالات استفاده می‌کند. عامل چرخش، سیال را در محفظه پمپ محصور کرده و مکشی را در دهانه پمپ ایجاد می‌کند. سیال با کشیده شدن در پمپ، درون حفره محل قرارگیری چرخ‌دنده‌ها محصور شده و به سمت خروجی هدایت می‌شود. پمپ دنده ای هیدرولیک معمولاً در دو نوع اصلی خارجی و داخلی تولید می‌شود.

پمپ دنده ای خارجی هیدرولیک

پمپ دنده ای خارجی از دو چرخ دنده کاملاً یکسان تشکیل شده که در یکدیگر قفل شده و توسط شافت‌های جداگانه در جای خود نگه داشته می شوند. معمولاً یکی از چرخ دنده ها توسط موتوری به حرکت در می‌آید که چرخ دنده هرزگرد دیگر را نیز به حرکت وا می‌دارد. در پاره‌ای از اوقات نیز هر دو شافت با موتورهایی جداگانه به حرکت در می‌آیند. شافت‌ها نیز به بلبرینگ‌هایی در هر دو طرف پوشش پمپ جاگیر شده‌اند.

طرز کار پمپ دنده ای خارجی هیدرولیک

با به حرکت درآمدن چرخ دنده‌ها در قسمت داخلی پمپ دنده ای هیدرولیک، حجم سیال منبسط می‌شود. در این حالت سیال به درون حفره‌های پمپ جریان یافته و با حرکت چرخشی چرخ دنده‌ها در محفظه پمپ، توسط دندانه‌های چرخ دنده محبوس می‌شود. در مرحله بعد، مایع محبوس در محفظه پمپ دنده ای هیدرولیک از ورودی به سمت خروجی جریان می‌یابد. زمانی که دندانه‌های چرخ دنده‌ها در طرف خروجی پمپ به هم قفل می‌شوند، حجم کاهش یافته و سیال تحت فشار به سمت خروجی حرکت می‌کند.

هیچ حجمی از سیال از مرکز پمپ و از میان چرخ‌دنده‌ها به سمت عقب باز نخواهد گشت چرا که چرخ‌دنده‌ها در هم قفل شده‌اند. تلرانس نزدیک بین چرخ دنده‌ها و محفظه به پمپ دنده ای هیدرولیک اجازه می‌دهد که مکشی را در ورودی پمپ ایجاد کرده و از نشت سیال از قسمت تخلیه جلوگیری کند. البته احتمال نشتی در سیالات با ویسکوزیته پایین تر بیشتر است. پمپ داخلی دارای جابجایی مثبت خودمکش است که برای پر کردن و خالی کردن به کار می‌رود. از جمله معایب پمپ دنده ای خارجی می توان به آسیب های احتمالی ذرات بیرونی و معلق در هوا اشاره کرد.

پمپ دنده ای داخلی هیدرولیک

پمپ دنده ای داخلی هیدرولیک درست مطابق همان روش پمپ دنده ای خارجی عمل می‌کند با این تفاوت که دو چرخ دنده ای که در هم قفل شده‌اند اندازه های متفاوتی دارند و یکی از چرخ‌ نده‌ها در دیگری قرار دارد. چرخ دنده بزرگ‌تر (روتار) یک چرخ‌دنده داخلی است که یعنی دندانه‌های آن از داخل بیرون زده‌اند. درون این چرخ دنده، یک چرخ دنده کوچک تر خارجی قرار دارد (هرزگرد، فقط چرخ دنده روتار از نوع متحرک است) که خارج از مرکز واقع شده‌است.

این طراحی به گونه‌ای است که دندانه‌های چرخ دنده کوچک‌تر به صورت مقطعی و نوبتی به دندانه‌های چرخ دنده بزرگ قفل می‌شوند. یک پینیون و غلاف متصل به محفظه پمپ، چرخ دنده هرزگرد را در جای خود نگه داشته است. در پمپ دنده ای داخلی، یک قسمت هلالی شکل یا ماه شکل، جای خالی ایجاد شده توسط چرخ دنده هرزگرد را پر کرده و به عنوان درزگیری بین ورودی و خروجی پمپ دنده ای عمل می‌کند.

طرز کار پمپ دنده ای داخلی هیدرولیک

با به حرکت در آمدن چرخ دنده، سیال به درون حفره‌ های محفظه پمپ وارد شده و توسط دندانه های چرخ دنده محبوس می شود. سیال به حفره‌ های پمپ سرازیر شده و چرخ دنده‌ها به چرخش خود ادامه می‌دهند. سیال محبوس، از ورودی پمپ به حرکت درآمده،‌ درون محفظه به گردش درآمده و با قفل شدن دندانه‌های چرخ‌دنده‌ها به هم و کاهش حجم سیال، از قسمت خروجی با فشار بیرون می‌جهد.

کاربرد پمپ دنده ای داخلی هیدرولیک

1. پمپ دنده ای داخلی هیدرولیک درعین حال که جهت پمپ کردن سیالات رقیق مانند حلال ها، روغن ها و غیره کاربرد دارد، برای سیالات غلیظی چون آسفالت، شکلات و قیر نیز استفاده می شود.
2. در ماشین آلات راهسازی مانند پمپ فرمان و پمپ هیدرولیک کاربرد دارد.
3. پمپاژ انواع روغن ها و روغن داغ، روانکار های صنعتی، سوخت (گاز مایع، بنزین، گازوئیل، مازوت، نفت سیاه و غیره)
4. برای پمپاژ رزین ها و پلیمر ها
5. الکل ها و حلال ها
6. فوم پلی یورتان
7. مواد غذایی مانند شکلات، کره بادام زمینی، رنگ، جوهر، رنگ دانه
8. صابون
9. گلیکول

مزایای پمپ دنده ای هیدرولیک

• انتقال قدرت
• تأمین فشار
• جابجایی روغن های صنعتی با فشار بالا
• کارکرد آرام و بی صدا نسبت به سایر پمپ های هیدرولیک
• دوام و ماندگاری بالا
• امکان کوپلینگ آسان با الکتروموتورهای صنعتی
• قیمت مناسب
• کیفیت بالا
• کارکرد یکنواخت

برندهای معروف پمپ دنده ای هیدرولیک