حتماً با نقشه های هیدرولیکی متنوع که گاه ساده و گاه پیچیده هستند مواجه، و گاهاً حتی دچار سردرگمی شده اید! جای نگرانی نیست! شناخت نماد های هیدرولیکی، قطعاً می تواند تا حدودی پیچیدگی این نقشه ها را برای شما ساده کرده و به شما قدرت تحلیل ببخشد. در این قسمت از سری مقالات آموزشی هیدروآزما، با نماد های هیدرولیکی بیشتر آشنا خواهید شد:

پمپ‌­ها و موتورها

پمپ‌ها و موتور­های هیدرولیک توسط یک دایره نمایش داده می­‌شوند که شفت قدرت ورودی یا خروجی در کنار دایره به صورت دو خط موازی کشیده می­‌شود. مثلث‌های داخل این دایره­‌ها بیانگر جهت جریان می­‌باشد که مثلث در پمپ به سمت خارج و در موتور به سمت داخل است .

شیر کنترل جهت

شیر­های کنترل جهت توسط تعدادی مربع به هم متصل نشان داده می­‌شود. تعداد مربع نشان‌دهنده تعداد مواضع سوئیچی شیر است. فلش­‌های داخل مربع­‌ها جهت جریان را نشان می­‌دهند. خطوط عمودی و افقی و مورب نشان‌دهنده این است که پورت‌های شیر در موقعیت­‌های سوئیچی چگونه به هم متصل می‌شوند. هنگام نام­‌گذاری شیرهای کنترل جهت، ابتدا لازم است تعداد پورت­‌ها و سپس تعداد مواضع سوئیچی بیان شود.

مواضع سوئیچی شیر­های کنترل جهت، توسط انواع روش تحریک قابل تغییر می­‌باشد. نماد شیر به همراه روش تحریک آن کامل می­‌شود.

در صورتی که از نماد استانداردی برای تحریک استفاده نمی­‌شود، لازم است روش تحریک توسط یک ستاره مشخص شود و در بخش توضیحات اطلاعات لازم ارایه گردد. شکل عدم استفاده از روش‌های معمول برای تحریک شیر در زیر آمده است.

چند مثال از شیر­های کنترل جهت در ادامه ارایه شده است :

شیر کنترل فشار

شیرهای فشار توسط یک مربع به همراه یک فلش که جهت جریان را مشخص می­‌کند، نشان داده می­‌شود. پورت­‌های شیر را توسط علامت P (پورت فشار)، T (پورت مخزن) یا A یا B مشخص می‌نمایند. موقعیت فلش­‌ها داخل مربع نشان­‌دهنده این موضوع است که شیر نرمال باز یا بسته است.

تمایز دیگر شیر­های فشار در قابل تنظیم یا ثابت بودن آن‌ها است که در حالت اول، با یک خط مورب مشخص می­‌شود .

شیر­های کنترل فشار به دو دسته شیرهای گروه فشارشکن (Relief Valve) و شیرهای رگولاتور فشار (Regulator) تقسیم می­‌شوند. شیر­های گروه فشار شکن، در موضع نرمال بسته بوده و فشار پیلوت از ورودی گرفته می­‌شود. این در حالی است که شیر­های رگولاتور فشار در حالت نرمال باز بوده و فشار پیلوت از خروجی گرفته می‌شود.

شیر کنترل جریان

در مبحث شیرهای کنترل جریان، یک تفاوت اصلی بین شیرها وجود دارد. شیرهایی که تحت تاثیر تغییرات ویسکوزیته نباشند، اریفیس و شیرهایی که تغییرات ویسکوزیته بر عملکرد آن‌ها تاثیر دارد، گلویی نامیده می­‌شوند.

شیر یک طرفه

نماد شیرهای یک طرفه به صورت یک گوی بر روی نشیمن‌گاه آب‌بندی جریان است. محل قرارگیری این گوی به صورت یک زاویه باز می­‌باشد. نوک زاویه باز جهت بسته بودن جریان را نشان می‌دهد.

نماد شیرهای یک طرفه با عملکرد پیلوتی به صورت یک شیر یک طرفه داخل یک مربع نشان داده می­‌شود. پیلوت کنترل شیر با خط‌چین در زیر این مربع کشیده می­‌شود. شیر­های قطع و وصل به صورت دو مثلث روبه‌روی هم رسم می­‌شوند. این شیرها معمولا جهت تخلیه مخزن روغن یا تخلیه فشار آکومولاتور مورد استفاده قرار می­‌گیرند.

سیلندرها

سیلندرها در دو دسته یک‌کاره و دوکاره طبقه‌بندی می­‌شوند. سیلندرهای یک‌کاره فقط دارای یک پورت می­‌باشند، یعنی فقط سطح تمام قطر آن‌ها تحت فشار هیدرولیک قرار می­‌گیرد. این سیلندرها تحت تاثیر نیروهای خارجی مانند نیروی وزن یا نیروی فنر باز می­‌گردند.

سیلندرهای دوکاره دارای دو پورت ورود و خروج روغن می‌باشند که از این طریق روغن به جلو و پشت پیستون منتقل­ شده و سیلندر حرکت می­‌نماید. در سیلندرهای دوکاره یک طرفه، میل پیستون فقط در یک سمت سیلندر وجود دارد، در حالی در سیلندر دوکاره دو طرف سیلندر دارای دو میل پیستون است که در دو طرف آن قراردارد.

در سیلندر دیفرانسیلی، سطح پیستون، دو برابر سطح حلقوی جلوی پیستون می­‌باشد. نماد این سیلندر با اضافه کردن دو خط موازی جلوی میل پیستون از دیگر سیلندرها متمایز می­‌گردد.

سنسورها و­ ابزار دقیق

وسایل اندازه‌گیری دما، فشار، دبی و … در مدار هیدرولیک با نمادهای خاص خود نشان داده می‌شوند.

انتقال انرژی و آماده‌سازی روغن

نمادهای زیر برای نمایش ادوات انتقال انرژی و آماده‌­سازی روغن در مدار هیدرولیک به کار گرفته می‌شوند: